Między „kulturą drzewa oliwnego” a „kulturą Lexusa”: typy duchowości w e-życzeniach

This study concerns the relationship of neofolklore/cyberfolklore to religion in the globalized world and some issues fundamental for contemporary evaluation of religious phenomena, such as types/models of spirituality and their co-existence, forms of their expression as manifest in electronic communication (interface to interface) and the genre of e-greetings. These types may be placed on three levels: 1. religious spirituality (the culture of traditional values – “the culture of the olive tree”), 2. the spirituality of those who believe in a different way (private religion), and 3. secular spirituality (a play with tradition – the ideology of consumerism, the “Lexus culture”). This anthropological analysis of e-greetings is focused on the essence of holy/festive time pertaining to Christ’s Resurrection (the most important Catholic feast) and Easter e-greetings. However, these types of spirituality are paradigmatic for other phases in the liturgical year (especially Christmas and New Year rituals). The constantly growing collections of such e-greetings refer to the “festive alphabet” and indicate an increasing tendency for secularization in experiencing important dates of the liturgical calendar, which in turn reduces their sacred essence.

Artykuł dotyczy relacji: neofolklor/cyberfolklor a religia w zglobalizowanym świecie oraz kwestii fundamentalnych dla współczesnego wartościowania zjawisk religijnych – typów/modeli duchowości i ich koegzystencji, form ich wyrażania na przykładzie komunikacji zapośredniczonej elektronicznie, czyli interface to interface i gatunku e-życzeń. Typy te sytuują się na trzech poziomach: 1. duchowości religijnej (kultury tradycyjnych wartości -“kultury drzewa oliwnego”), 2. duchowości  “wierzących inaczej” (religijności prywatnej), 3. duchowości świeckiej (gry z tradycją - ideologii konsumeryzmu,“kultury Lexusa”). Analiza antropologiczna e-życzeń koncentruje się na istocie czasu świętego/świątecznego odnoszącego się  do najważniejszych dla Kościoła katolickiego świąt – Zmartwychwstania Pańskiego i e-życzeń wielkanocnych. Wyróżnione typy duchowości uznać można jako paradygmatyczne rownież dla innych  odcinków roku liturgicznego (zwłaszcza obrzędowości bożonarodzeniowej i  noworocznej). Nieustannie rosnące kolekcje tychże e-życzeń odwołujące do “świątecznego alfabetu”  wskazują na postępujace procesy sekularyzacyjne we współczesnym przeżywaniu świąt kalendarza liturgicznego – zawężania poczucia  sacrum.