Produkt krajowy brutto jako przedmiot krytyki

Produkt krajowy brutto (PKB) jest najważniejszym i najpopularniejszym miernikiem produkcji i jej zmian, szacowanym w rachunkach narodowych. Od drugiej połowy XX w. ONZ we współdziałaniu z innymi międzynarodowymi organizacjami gospodarczymi prowadzi prace nad kolejnymi wersjami metod szacowania PKB, znanymi jako SNA, a w wersji europejskiej jako ESA. Koncepcja PKB spotyka się z krytyką wielu ekonomistów, polityków i dziennikarzy, głównie z powodu rozczarowania faktem, że wskaźnik ten nie mierzy rozwoju społecznego. Celem artykułu jest przedstawienie problemów i konwencjonalnych rozwiązań w odniesieniu do PKB, będących przedmiotem krytyki, jak również postulatów zmian w metodologii obliczania tego miernika. W konkluzji sformułowano tezę, że nie jest możliwe skonstruowanie wskaźnika mierzącego jednocześnie rozwój gospodarczy i społeczny. Powodem uniemożliwiającym konstrukcję wskaźnika rozwoju społecznego o cechach zbliżonych do PKB jest konieczność przyjmowania założeń wartościujących, które nie pojawiają się w koncepcji PKB. Stwierdzono, że do statystycznego pomiaru społecznych aspektów rozwoju należy opracować odrębny system wskaźników.

Gross domestic product (GDP) is the most important and the most common measure of production and its changes, estimated in the national accounts. Since the second half of the 20th century, the UN in cooperation with other international economic organizations has been working on new versions of rules for GDP estimation, known as the System of National Accounts (SNA) and its European version, the European System of National and Regional Accounts (ESA). The GDP concept has been criticised by economists, politicians and journalists mainly due to their disappointment that GDP does not measure social progress. This article aims at presenting issues and conventional solutions concerning GDP, which are the subject of criticism, as well as demands for changes in the methodology of computing this measure. This paper concludes that it is not possible to build a single indicator for measuring both economic growth and social development. The barrier to constructing a measure of social B. Wyżnikiewicz Produkt krajowy brutto jako przedmiot krytyki 15 progress with features similar to GDP is the requirement for evaluative assumptions which are beyond the GDP concept. It was found that a separate system of indicators should be developed for statistical measurement of social aspects of development.