Dekoracja stropu w kamienicy Jacoba Heinricha Zerneckego przy ul. Żeglarskiej 16 oraz dzieje toruńskiej rodziny malarskiej Tiedemanów

During the renovation works in the burgher house at 16 Żeglarska Street in Toruń a decoration in the form of forced perspective was discovered in the wooden roof of the room. The central scene presents the allegory of Veritas temporis filia est: Chronos raising a naked woman to the sky – the personification of Truth which saves her from the influence of Discord and Envy shown as women sitting on the edge of the scene. The painting constitutes the replication of the composition by Nicolas Poussin made in 1641 upon the commission of Cardinal Richelieu. It was destined to be placed in the ceiling of his private apartment in the cardinal’s palace in Paris. The work of art became quite commonly recognized  owing to a few versions of engravings – the closest to the Toruń version is the one made by Bernard Picard. The roof decoration is complemented with puttos holding fruit, angels and four portraits which are stylized to be sculpture busts. They show the owner of the burgher house Jacob Heinrich Zernecke, his wife Concordia and his parents: Johanna and Christina.On the basis of the analysis of the archival sources one may put forward a thesis that the decorations were made by the local painter Johann Tiedeman the younger. On 13 August 1702 the god parents of his son Georg became Johann and Concordia Zernecke. The time when the painting was made falls shortly after the return of the newly married Jacob Heinrich and Concordia Zernecke to Toruń in June 1702.Three painters came from the Tiedeman family associated with Toruń since 1631. They were members of Toruń’s guild: Johan the older (1633-1705) and his sons Johann the younger (1669- after 1718) and Daniel (1674- after 1722). Moreover, Michael (1671-1747), the third son of Johann the older, made a career as a clerk – he eventually became a  senior member of the Bench of the New City of Toruń.

Podczas prac remontowych w kamienicy przy ul. Żeglarskiej 16 w Toruniu odkryto dekorację w formie malarstwa iluzjonistycznego, umieszczoną na drewnianym stropie sieni. Centralna scena przedstawia alegorię Prawda córką Czasu: Chronosa unoszącego w niebiosa nagą kobietę – personifikację Prawdy, ratującego ją od wpływów Niezgody i Zawiści ukazanych jako kobiety siedzące na skraju sceny. Malowidło jest powtórzeniem kompozycji Nicolasa Poussina, wykonanej w 1641 r. na zlecenie kardynała Richelieu i przeznaczonej na sufit jego prywatnego apartamentu w pałacu kardynalskim w Paryżu. Dzieło to rozpowszechnione było w Europie za sprawą kilku wersji rycin, z których najbliższa toruńskiej wersji jest ta autorstwa Bernarda Picarda. Dekoracje stropu uzupełniają putta z koszami owocowymi, anioły oraz cztery portrety stylizowane na rzeźbione popiersia. Przedstawiają one właściciela kamienicy Jacoba Heinricha Zernecke, jego żonę Concordię oraz jego rodziców: Johanna i Christinę.Na podstawie analizy źródeł archiwalnych można wysunąć tezę o powierzeniu prac dekoracyjnych miejscowemu mistrzowi Johannowi Tiedemanowi młodszemu, którego syn Georg trzymany był do chrztu przez Johanna i Concordię Zernecke 13 sierpnia 1702 r. Czas powstania malowidła wyznaczyć należy na okres krótko po powrocie świeżo zaślubionych Jacoba Heinricha i Concordii Zernecke do Torunia w czerwcu 1702 r.Z rodziny Tiedemanów, związanej z Toruniem od 1631 r., wywodziło się trzech malarzy, członków toruńskiego cechu: Johann starszy (1633-1705) oraz jego synowie Johann młodszy (1669 - po 1718) i Daniel (1674 - po 1722). Dodatkowo Michael (1671-1747), trzeci z synów Johanna starszego, zrobił karierę urzędniczą przypieczętowaną funkcją starszego Ławy Nowomiejskiej w Toruniu.

Bei Renovierungsarbeiten im Haus in der ul. Żeglarska 16 in Thorn wurde eine Dekoration in Form einer illusionistischen Malerei gefunden, die an der Holzdecke im Flur angebracht ist. Die zentrale Szene zeigt eine Allegorie Die Wahrheit als Tochter der Zeit, auf der Chronos eine nackte Frau, die Personifikation der Wahrheit, in den Himmel trägt und sie vor den Einflüssen der Zwietracht und des Neides rettet, die als zwei Frauen gezeigt werden, die am Rand der Szene sitzen. Die Malerei ist die Wiederholung einer Komposition von Nicolas Poussin, die er im Jahr 1641 im Auftrag von Kardinal Richelieu ausführte und die für die Decke des privaten Appartements in dessen Kardinalspalast in Paris bestimmt war. Dieses Werk wurde in Europa durch mehrere Versionen von Abbildungen verbreitet, von denen die von Bernard Picard der Thorner Version am nächsten steht. Die Verzierung der Decke wird vervollständigt durch Putten mit Obstkörben, Engel sowie vier Porträts, die als skulptierte Büsten stilisiert sind. Sie stellen den Eigentümer des Hauses, Jacob Heinrich Zernecke, seine Frau Concordia und seine Eltern Johann und Christine dar.            Die Analyse archivalischer Quellen lässt den Schluss zu, dass mit den Dekorationsarbeiten der örtliche Meister Johann Tiedeman der Jüngere beauftragt war, dessen Sohn Georg bei seiner Taufe am 13. August 1702 Johanna und Concordia Zernecke als Taufpaten hatte. Die Entstehungszeit der Malerei lässt sich auf die Zeit kurz nach der Rückkehr der frisch verheirateten Jacob Heinrich und Concordia Zernecke nach Thorn im Juni 1702 datieren.            Aus der Familie Tiedeman, die seit 1631 mit Thorn verbunden war, stammten drei Maler, die Mitglied der Thorner Zunft waren: Johann der Ältere (1633-1705) sowie seine Söhne Johann der Jünger (1669 – nach 1718) und Daniel (1674 – nach 1722). Darüber hinaus machte Michael (1671-1747), der dritte Sohn von Johann dem Älteren, eine Beamtenkarriere, die er mit der Funktion des Ältesten im Stadtrat der Thorner Neustadt krönte.