Relikty dawnych zwyczajów ludowych w języku i kulturze (na przykładzie wsi małopolskiej)

Social and civilizational changes have resulted in the permanent reconstruction of rural culture. Life has changed both for individual people and for the whole community. The language of the countryside has changed, too – local dialects have been replaced with standard language or transitory forms. Many traditional folk customs have been forgotten, others have been significantly changed, both on their symbolic and linguistic layers. The article aims to answer the question about what aspects of old folk customs have remained, what factors determine their survival and how does the lexis related to this piece of culture function. The considerations are based on an analysis of customs and language conducted for many years in one of the villages of Małopolska.

Zmiany społeczno-cywilizacyjne spowodowały trwałą przebudowę kultury wiejskiej. Zmieniło się życie tak w wymiarze jednostkowym, jak i społecznym. Zmienił się język wsi, gwara ustąpiła miejsca językowi ogólnemu lub formom przejściowym. Wiele z tradycyjnych zwyczajów ludowych zostało zapomnianych, inne uległy znacznym przeobrażeniom zarówno na płaszczyźnie symbolicznej, jak i językowej. Przedmiotem artykułu jest odpowiedź na pytania, co zostało z dawnych obyczajów ludowych, jakie czynniki decydują o ich trwałości oraz jak funkcjonuje leksyka dotycząca tego wycinka kultury. Podstawę rozważań stanowią obserwacje obyczajów i języka prowadzone przez wiele lat w jednej z wsi małopolskich.