Aktualne i możliwe kierunki wykorzystania trwałych użytków zielonych w Polsce

W ostatnich latach ograniczono lub zaniechano użytkowania znacznej powierzchni trwałych użytków zielonych. Uzyskiwane plony siana sąśrednio małe, intensywność użytkowania to w głównej mierze łąki dwukośne i ciągle przewaga produkcji siana zamiast kiszonek z podsuszonej runi łąkowej. Następuje degradacja łąk i pastwisk, i zaprzepaszczanie ich potencjału produkcyjno-środowiskowego. Poprawę wykorzystania trwałych użytków zielonych można uzyskać przede wszystkim poprzez rozwój chowu zwierząt, głównie bydła mlecznego i mięsnego oraz innych trawożernych (owiec, koni), równieżw systemie rolnictwa ekologicznego. Wypas bydła mięsnego w sytuacji kwotowanej produkcji mleka jest prostszy i niewymagający takich nakładów jak chów bydła mlecznego. Warunkiem jest restrukturyzacja stad, dobór właściwej rasy i optymalnego w danych warunkach sposobu opasu. Produkcja ekologiczna z kolei sprzyja uzyskiwaniu lepszej jakości pasz i produktów zwierzęcych z istotnie pozytywnym wpływem na środowisko, głównie na jakośći obieg wody. Innym sposobem może być wykorzystanie biomasy z nieeksploatowanych użytków na cele energetyczne. Szansą jest równieżdocenienie i wykorzystywanie funkcji środowiskowych użytków. Koniecznym tego warunkiem jest użytkowanie łąk i pastwisk, czyli koszenie lub wypasanie zwierzętami. Niezależnie od rodzaju użytkowania i kierunku produkcji zwierzęcej lepsze wykorzystanie potencjału produkcyjnego użytków i wspomaganie ich funkcji środowiskowych uzyskamy doskonaląc technologie produkcji pasz na użytkach i lepiej wykorzystując postęp biologiczny. Utrzymanie i prawidłowe użytkowanie produkcyjne TUZ, czy użytkowanie zminimalizowane, w ramach programów rolno-środowiskowych, sprzyjają realizacji idei zrównoważonego rozwoju (cross compliance). Zakłada ona poprawę i troskę o jakośćśrodowiska oraz ekonomicznie optymalne wykorzystanie jego zasobów, w tym ziemi i wody, w których ochronie ogromną rolę odgrywajądobrze użytkowane TUZ.

Utilisation of large areas of permanent grasslands has recently been restricted or totally abandoned. Obtained hay yields are relatively small, intensive utilisation means 2-cut meadows and hay production still predominates over silages from wilted meadow sward. Degradation of meadows and pastures proceeds and their productive and environmental potential is being lost. The improvement of utilisation and overall condition of permanent grasslands may be first of all obtained by the development of animal breeding, mainly dairy and slaughter cattle and other graminivorous animals (sheep, horses) kept e.g in organic farming systems. Grazing of slaughter cattle under conditions of rationed milk quota is simpler and less expensive that the dairy cattle breeding. Restructuring of herds and selection of appropriate races and optimum breeding conditions is necessary to reach this target. Ecological production, on the other hand, allows for obtaining fodder and animal products of better quality with significantly positive environmental impact affecting mainly water cycling and quality. Another solution may be the use of biomass from non-exploited grasslands for energetic purposes. Appreciation and utilisation of environmental functions of grasslands is another possibility of their development since an indispensable condition in this case is the use of meadows and pastures by mowing or grazing. Irrespective of the type of grassland utilisation and animal production, the better use of productive potential and enhancement of environmental functions of grasslands might be obtained by improving the technology of fodder production. Maintenance and proper productive use of grasslands or minimised utilisation within agroenvironmental programmes favour the accomplishment of the idea of sustainable development (cross compliance instrument) which assumes the improvement and care of environmental quality and optimum economic utilisation of environmental resources like soil and water. Well managed permanent grasslands may play important role in their protection.