Zanieczyszczenie zbóż grzybami mikroskopowymi oraz ich metabolitami zebranych na terenie Wielkopolski

Patogeniczne i toksynotwórcze gatunki grzybów mikroskopowych powodują co roku na całym świecie znaczne straty ekonomiczne. W związku z powyższym konieczne jest kontrolowanie poziomu zanieczyszczenia ziarna zbóż tymi mikroorganizmami oraz ich toksycznymi metabolitami określanymi jako mikotoksyny. W ramach niniejszej pracy przebadano po 15 prób ziarna pięciu gatunków zbóż: takich jak: pszenżyto, pszenica, jęczmień, żyto i owies. Próby pobierano bezpośrednio po zbiorze z magazynów rolników indywidualnych na terenie Wielkopolski w 2007 roku. Oznaczono w nich stężenie ergosterolu (ERG), sumę mikotoksyn z grupy trichotecenów za pomocą chromatografii gazowej sprzężonej ze spektrometrem masowym i chromatografii cieczowej oraz liczbę JTK (jednostek tworzących kolonie) klasyczną metodą zalewową. Stwierdzono, iż pośród analizowanych gatunków zbóż owies i żyto charakteryzowały się najwyższym stężeniem ERG. Natomiast najniższe stężenie tego metabolitu oznaczono w ziarnie pszenicy. Stężenie sumy toksyn wynoszące 0,081 mg/kg było najwyższe w próbach ziarna owsa, a najniższe wynoszące 0,018 mg/kg w próbach ziarna pszenicy. W przypadku jednostek tworzących kolonie, ziarno owsa charakteryzowało się najwyższą liczbą JTK (3,16log jtk/g), natomiast ziarno pszenicy najniższą (l,26log jtk/g). Na podstawie przeprowadzonej analizy statystycznej zaobserwowano wysoce istotną korelacje między stężeniem ERG, a stężeniem sumy toksyn. W żadnej z przebadanych prób nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego przez UE stężenia mikotoksyn w zbożach nieprzetworzonych.

Microscopic fungi are major pathogenic microorganisms affecting quality of cereal products. Their toxic secondary metabolites, called mycotoxins, may have a significant effect on the quality of grain, milling products and as a result also the final product such as baked goods. In view of the fact that the problem of occurrence of microscopic fungi and their toxic metabolites is of considerable importance both in Poland and worldwide it was decided to conducted studies presented in this work. The aim of these investigations was to determine the concentration of ergosterol (HPLC), level of CFU and mycotoxins from the group of trichothecenes (GC/MS) in 15 samples form each five cereal grain (triticale, wheat, barley, rye and oat), collected from Wielkopolska region individual farms in 2007. The highest concentration of ERG was found in oat and rye samples, the lowest was in wheat samples. Content of total toxins was 0,081 mg/kg in oat, but the lowest 0,018 mg/kg in wheat samples. Count of CFU was the highest na oat samples (3,16 log cfu/g), for wheat CFU was 1,26 log cfu/g. Based on the conducted analysis of correlations between concentrations of ERG, total toxins and CFU level for all tested objects positive significant correlations were found between all characteristics. Higher correlation coefficients were found for the dependence of ERG concentration on total toxins, in relation to the correlation of CFU on total toxins.