Wpływ spadku zużycia wody w miastach zaopatrywanych z wodociągu grupowego Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów w Katowicach na jakość wody w systemie dystrybucji

Wodociąg grupowy Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów (GPW) w Katowicach, będący podstawą zaopatrzenia w wodę Górnego Śląska, jest największym tego rodzaju przedsiębiorstwem w Polsce, z którego korzysta około 3 mln mieszkańców. W strukturze materiałowej rurociągów magistralnych o łącznej długości ponad 1100 km w zakresie średnic od 400 mm do 1800 mm, 82% stanowi stal, często bez dodatkowego zabezpieczenia od wewnątrz. Ponad 2-krotny spadek zużycia wody przez ludność i przemysł wpłynął w istotny sposób na pogorszenie parametrów hydraulicznych jej transportu. Dla 33% długości tych rurociągów prędkość przepływu wody nie przekracza 0,1 m/s, a dla 47% zawiera się w przedziale 0,1÷0,5 m/s. Czas przetrzymania wody w systemie dystrybucji, łącznie z przepływem przez zbiorniki wyrównawcze, zawiera się od około 3 godz. do ponad 120 godz. W pracy dokonano analizy porównawczej składu fizyczno-chemicznego i bakteriologicznego wody opuszczającej poszczególne zakłady uzdatniania z jakością wody w zbiornikach sieciowych i charakterystycznych punktach sprzedaży, celu uzyskania odpowiedzi na pytanie jaki wpływ na jakość transportowanej wody ma czas jej przebywania w systemie dystrybucji. Stwierdzono sporadyczne przekroczenia dopuszczalnych wskaźników fizyczno-chemicznych wody w niektórych punktach jej sprzedaży z systemu dotyczące głównie barwy, mętności oraz zawartości związków żelaza i manganu. Wykazano, że większość rurociągów o dużych średnicach pracuje jako osadniki bardzo czułe na chwilowy wzrost natężenia przepływu wody, co może być przyczyną katastrofalnego pogorszenia jakości wody wodociągowej.

The group water supply system Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów (GPW), Katowice, is Poland's largest system of that kind. With water-mains of 1100-km length and diameters varying from 400 to 1800 mm, the GPW serves a population of three million inhabitants. The majority of the pipes are made of steel (82%) without any lining. An over two-fold decrease in water consumption (both by the population and the industry) extended considerably the time of water residence in the distribution system (now ranging between approximately 3 h and over 120 h). Physicochemical and bacteriological analyses were carried out to establish how the residence time affects the quality of transported water. The investigations revealed episodes of exceeded permissible values, mostly those of coloured matter concentration, turbidity, as well as iron compounds and manganese content. The majority of pipes with large diameters were found to act as settling tanks sensitive to a temporary rise in flow rate, posing a serious risk of disastrous water quality deterioration.