Wymiary aktywności mieszkanek wsi. Wstęp

Aktywność kobiet była przez długi czas porównywana do działalności mężczyzn. Opisy relacji między nimi obarczone są wieloma stereotypami. Wraz ze wzrostem świadomości na temat znaczenia kobiet w sferze społecznej i publicznej w dyskursie pojawił się temat przebijania przez kobiety szklanego sufitu czy też sufitu z trawy (stosowanego w odniesieniu do kobiet działających w agrobiznesie), wskazujące na różnice płci jako barierę rozwoju i zmiany pozycji społecznej kobiet. Dotyczyło to zwłaszcza wsi, która jest postrzegana jako miejsce odgrywania przez kobiety tradycyjnych ról społecznych. Jednak ostatnie dziesięciolecia intensywnych przemian gospodarczych i społeczno-kulturowych oraz działania samych kobiet wpłynęły na kierunek i charakter przekształceń dokonujących się na wsi. W efekcie modyfikacjom uległy kody kulturowe definiujące kobiece i męskie role rodzinne, relacje pomiędzy nimi, a tym samym akceptowany zakres obowiązków i uprawnień. Przekształceniom uległy autodefinicje bycia kobietą i mężczyzną w przestrzeni prywatnej: rodzinnej, krewniaczo-sąsiedzkiej, ekonomicznej oraz publiczno-politycznej. Dotychczas pełnione role ulegają modyfikacjom uwzględniającym nowy ład kulturowy, inne zaś są dopiero tworzone. Konieczny jest więc ogląd sytuowania się kobiet na wsi przez pryzmat kultury, rozumianej jako dominujące kody kulturowe i wynikające z nich wzory zachowań, i usłyszenie, co na ten temat myślą.

The activity of women was for a long time compared to the activity of men. Descriptions of reletions beetwen them are fraught with multiple stereotypes. As people became more aware of women’s importance in the social and public life, cases of women breaking through the glass or grass ceiling (with the latter used in relation to women in agribusiness) began to surface in the discourse, with traditional gender roles more frequently identified as an obstacle in women’s development and pursuit of a higher social position. This was particularly true of the countryside where women are expected to play their traditional social roles. However, the last decades of intense economic and socio-cultural transformation have had an impact on the direction and nature of change in rural areas, e.g. in the functioning of rural families. Consequently, cultural codes that define the female and male family roles, relations between them and the accepted scope of duties and powers, have been modified. Self-definitions of what it means to be a woman or a man in the private sphere – in the family, among relatives and neighbours, in the economic or public-political space – have evolved. The roles performed thus far are changing in the light of the new cultural order while new ones are being developed. It is therefore necessary to review the position of rural women through the prism of culture defined by means of the dominant cultural codes and the resulting behaviour patterns, and to hear what women think about it.