Polski mesjanizm romantyczny

Mesjanizm jako ogólna idea wywodzi się z religii. Idea ta może jednak w różny sposób przekładać się na poszczególne swoje elementy składowe. Nie wszystkie te elementy muszą zawsze występować razem w poglądach danego myśliciela czy artysty, którego jesteśmy skłonni uznawać za mesjanistę. Dla przykładu, mesjanizmowi narodowemu nie musi towarzyszyć wiara religijna, a jeśli towarzyszy, nie musi być ortodoksyjna. Dlatego niektóre z koncepcji polskich mesjanistów mogą być nawet ze sobą sprzeczne pod względem szczegółowych konsekwencji, wydobywanych z ogólnej idei mesjanizmu. Dla zobrazowania wielości stanowisk zostają przypomniane i skomentowane wybrane koncepcje „mesjanizmu poetów” (A. Mickiewicz, J. Słowacki, Z. Krasiński, C. Norwid) i „mesjanizmu filozofów” (J. Hoene-Wroński, A. Cieszkowski, K. Libelt, B. Trentowski).