Piaskowce cergowskie jako najważniejszy surowiec skalny województwa podkarpackiego

Zasoby surowców skalnych w województwie podkarpackim są niewielkie i słabo zróżnicowane. Najlepszymi właściwościami fizykomechanicznymi, zgodnymi z wysokimi wymaganiami przemysłu kruszyw budowlanych, cechują się piaskowce warstw cergowskich (dolny oligocen) z tektonicznej jednostki dukielskiej polskich Karpat fliszowych w południowej części województwa podkarpackiego. Piaskowce te są obecnie wydobywane w kamieniołomie Lipowica II-1 w okolicach Dukli. Wysoko oceniane właściwości fizykomechaniczne piaskowców cergowskich są wypadkową składu mineralnego i procesów diagenetycznych. Korozja powierzchni ziaren (głównie kwarcu i skaleni) przez roztwory porowe zwiększyła ich powierzchnię czynną, co umożliwiło silną cementację spoiwem dolomityczno-wapiennym z domieszką materii ilastej. Wydobycie piaskowców cergowskich oraz pozostałych surowców skalnych województwa podkarpackiego nie zaspokaja potrzeb wynikających z rozwoju infrastruktury drogowej i budowlanej tego województwa.

Industrial mineral deposits mined in the Podkarpackie Voivodship of southern Poland are modest in size and of low variety. The best physical-mechanical properties are shown by the Cergowa sandstones (Lower Oligocene) which occur in the southern part of the region and constitute a subdivision of the Carpathian Flysch suite. The Cergowa sandstone, mined in the Lipowica II-1 quarry near Dukla, meets strict quality standards required of crushed stone used in aggregates by the construction industry. The outstanding physical properties result from the mineral composition and diagenetic processes. Dissolution of marginal parts of mineral grains increased the contact surface between corroded grains and the dolomitic-calcitic cement (with an admixture of clay matrix). This resulted in strong cementation of the Cergowa sandstones, which is expressed by very high hardness and resistance of the rock. The output of the Cergowa sandstone and other construction aggregate products mined in the Podkarpackie Voivodship does not meet the market demands, which reflect a continuous growth of the construction industry in the region.