Wokół zasady pomocniczości. Kilka uwag o jej znaczeniu i gwarancjach w Unii Europejskiej

Autorka porusza kilka kwestii związanych z adaptacją zasady pomocniczości w prawie traktatowym Unii Europejskiej, analizując kolejno: rolę pomocniczości w kształtowaniu stosunków między Unią a państwami członkowskimi, zwłaszcza w kontekście podziału kompetencji, sposób jej wyrażenia i gwarancji w traktatach, jej relacji z innymi zasadami, zwłaszcza zasadą proporcjonalności, oraz jej skuteczność w praktyce. Doceniając znaczenie i potencjał zasady pomocniczości w strukturze tak szczególnej jak Unia, gdzie zarazem osiągane muszą być interesy wspólnotowe, jak i respektowane interesy narodowe, autorka dostrzega pewną słabość jej rzeczywistego oddziaływania w wewnętrznych relacjach UE i państw członkowskich. Krytycznie zatem ocenia funkcjonowanie tej zasady w trybie ex ante (żółta kartka), jak i ex post (orzecznictwo TS UE), wskazując, iż warte przemyślenia byłoby wprzężenie oddziaływania zasady w toku procesu legislacyjnego, ale wymagałoby to uruchomienia odpowiednich mechanizmów proceduralnych i strukturalnych. Może więc ponownie porozmawiać o drugiej izbie PE lub innej analogicznej strukturze, która pozwoliłaby na pilnowanie zasady pomocniczości przez dedykowaną szczególnie tej kwestii instytucję parlamentarną?

The article discusses a few issues relating to the adaptation of the principle of subsidiarity in the law of the European Union and analyses the role of subsidiarity in the development of relations between the EU and the Member States, especially in the context of the division of competences, the way of its implementation and guarantees in the treaties, its relation to other principles, especially the principle of proportionality, and its efficiency in practice. Acknowledging the importance and potential of the principle of subsidiarity in such a special structure as the EU, where common interests must be safeguarded and national interests must be respected, the author notices a certain weakness of its real influence on the internal relations between the EU and its Member States. Thus, she critically assesses the functioning of this principle ex ante (a yellow card) as well as ex post (rulings of the Court of Justice of the EU) pointing out that it is worth considering the possibility of including the influence of the principle in the course of the legislative process but this would require launching appropriate procedural and structural mechanisms. So, we should probably talk about another chamber of the European Parliament or another similar structure that would enable a dedicated parliamentary institution to supervise the principle of subsidiarity.