„Lepiej nie mówić”. Milczenie ofiar gwałtów wojennych z okresu drugiej wojny światowej w relacjach świadkiń

„Lepiej nie mówić”, „Nie było okazji”, „Chciałam o tym porozmawiać, ale z kim?” – to najczęściej powtarzające się wypowiedzi świadkiń, które były ofiarami przemocy seksualnej w czasie II wojny światowej. Te zdania powtarzają się także w świadectwach kobiet zgwałconych w trakcie innych konfliktów zbrojnych w XX wieku. W ich opowieściach przeważają próby wyparcia i strach przed naznaczeniem. Nie tylko nie było komu powiedzieć, ale też mówienie o „tym” wiązało się z konsekwencjami. Wszystkie bohaterki artykułu zwracały uwagę na strach przed stygmatyzacją, szczególnie po wojnie – wśród bliskich, sąsiadów, osób postronnych. Mikrohistorie świadkiń będą punktem wyjścia do analizy zjawiska gwałtów wojennych w ostatnich miesiącach wojny w perspektywie braku świadectw ofiar. Dlaczego kobiety nie mówiły? W jaki sposób radziły sobie z traumą przemocy seksualnej? Czemu w końcu zdecydowały się zabrać głos?

“Better left untold”, “There was no opportunity”, “I wanted to talk about it, but there was no one to talk to” – these are the most frequently occurring statements by female witnesses and victims of sexual violence during World War II. They also repeatedly crop up in accounts of rape victims during other military conflicts in the XX century. In the narratives, the most frequent statements are those which attempt to repress the experiences and which communicate a fear of stigmatization. Not only was there no one who would listen; the very act of talking about “it” entailed consequences. All of the female witnesses and victims whose testimonies are analyzed in this article have drawn attention to the fear of stigmatization, especially after the War, among relatives, neighbors and other people.The witnesses’ micro-narratives are a point of departure for an analysis of rape in the last months of the War in view of the lack of victims’ accounts. Why didn’t the women speak out? How did they cope with the trauma of sexual violence? What eventually made them decide to speak?