O malarce, która ,,osiągnęła w szkicu i rysunku poziom wyższy od jakiejkolwiek innej artystki naszych czasów”. Autoportret Sofonisby Anguissoli

Niniejszy artykuł dotyczy życia i twórczości włoskiej, renesansowej malarki Sofonisby Anguissoli, Cel stanowiło dokonanie porównania i interpretacji autoportretów artystki w kontekście jej biografii, na trzech różnych poziomach.  Pierwsza warstwa, skoncentrowana jest na kwestiach formalnych, takich jak kompozycja, kolorystyka czy zakres tematyczny, druga wychodzi nieco poza ramy obrazu, wyprowadza obraz na szerszy kontekst społeczno- kulturowy oraz czasy, w jakich żyła malarka. Wreszcie w trzeciej, najgłębiej sięgającej warstwie podjęto próbę zrozumienia motywacji oraz charakteru samej malarki. Tekst ten dąży do spojrzenia na Sofonisbę, artystkę tamtych czasów, oczami współcześnie żyjącej kobiety. Choć dzieli je niemal 500 lat, dzięki niezwykłej właściwości sztuki, jaką jest jej nieprzemijalność, mogą dziś, poprzez płótno, stanąć niemal twarzą w twarz. Analizując jej autoportrety, można dostrzec różne etapy jej życia – młodość, dorosłość oraz starość. Każdy portret odpowiada innemu typowi wrażliwości, aspiracji i pragnień. Od pełnej pasji młodej artystki niemal wkraczającej w jej życie zawodowe, przez dojrzałą i pewną siebie kobietę, aż po spełnioną życiem starą matronę, oczekującą ze spokojem na odejście. Artystka ta, nie tylko wytyczyła styl kobiecych portretów na następne lata, ale pozostawiła po sobie także pewnego rodzaju pamiętnik portretowy, dokumentujący ją na każdym z etapów życia. Ten specyficzny typ malarstwa jakim jest autoportret, silnie skoncentrowany na oddaniu prawdziwej osobowości i charakteru człowieka, tak często przez nią podejmowany, nabiera więc nowego wymiaru i ponadczasowego przesłania.  

The article is about the life and artworks of an Italian renaissance female painter, Sofonisba Anguissola. Its objective is to compare her self-portraits in three different layers- the first one concentrates on formal matters such as composition, colours and theme, the second layer steps out from the frame of the painting and delves into cultural aspects of her life and tries to understand her works in that context. And the third, final layer tries to reveal her own motivations and dreams and looks at her, an artist from those times, through the eyes of a modern woman who, even though living almost 500 years later, thanks to impermanence of art can still feel and experience similar emotions. By analysing her self-portraits, it is possible to see different stages of her life: youth, adulthood and elderly years. Each portrait corresponds to a different type of sensibility, aspirations and desires: from passionate young artist nearly stepping into her professional life, through matured and self-assured woman, till an old matron fulfilled by her life and expecting the end with peace. This great painter not only laid out the style of female portraits for the next hundreds of years but also left us with something like a portrait- journal which can lead to transcendental and timeless perspective into art.