Skutki zaniechania polityki publicznej w dziedzinie kredytów hipotecznych

Autor analizuje problematykę kredytów mieszkaniowych indeksowanych oraz denominowanych w walutach obcych2. Udzielano je w Polsce osobom nieosiągającym dochodów w walucie obcej, w okresie od 2000 r. do 2013 r. W omawianym okresie istniejące regulacje publiczne i polityka banków sprawiły, że występowała znaczna łatwość w uzyskaniu kredytu hipotecznego w walutach obcych. Jednocześnie w grupie kredytobiorców znalazły się takie osoby, które nie otrzymałyby w tym czasie kredytu w złotych polskich (PLN). Autor wskazuje na społeczne konsekwencje wyłonienia się znaczącej grupy obywateli obciążonych wysokim zadłużeniem. Jego zdaniem ujawniło się pokolenie „niewolników kredytowych” jako nowe zjawisko społeczne – życia ze świadomością długotrwałego niespłaconego zobowiązania. Ogranicza to aktywność społeczno-gospodarczą, a także buduje obojętność wobec długu, czyli stan, w którym każde kolejne zobowiązanie „nie pogarsza” już tak złej sytuacji. Autor prezentuje również propozycje i działania ugrupowań politycznych oraz samego środowiska kredytobiorców zmierzające do rozwiązania tej sytuacji. Przedmiotem analizy są skala i skutki społeczno-gospodarcze uplasowania na rynku kredytów hipotecznych odnoszących się do walut obcych. Celem opracowania jest próba identyfikacji społeczno-gospodarczych skutków oraz skali zaniechań polityki publicznej wobec kryzysu tzw. „kredytów walutowych”3. Analiza została przeprowadzona na danych pierwotnych i wtórnych z lat 1989–2016.

Loans indexed and denominated in foreign currencies were granted in Poland to those not receiving income in a foreign currency, in the period from 2000 to 2013. In this period, housing loans were the fastest growing item in bank assets in Poland. Only in the period from December 2002 to the end of 2012, the share of housing loans in the assets of banks increased more than five times, and in receivables from the non-financial sector increased fourfold. A significant change in foreign exchange rates (e.g. CHF, EUR, USD and JPY) in relation to the zloty contributed directly to the current value of the costs of operating liabilities, as well as the valuation of the total mortgage obligations relating to foreign exchange, the value of credit and its costs calculated in PLN. The significant ease of obtaining a mortgage in foreign currencies in relation to the PLN loan resulted in the entry into the group of borrowers of individuals and households who would not receive a PLN loan at the time, and would not, therefore, lead to a real estate purchase transaction. The author points out the social consequences of the emergence of a significant group of citizens burdened with high indebtedness. In his opinion, a generation of “credit slaves” emerged as a new social phenomenon – living with the awareness of a long-standing unpaid financial obligation. This limits the socio-economic activity, and builds indifference to debt, i.e. a state in which each subsequent commitment ‘does not worsen’ such a bad situation. The author also presents the proposals and activities of political groups and the borrower community itself aimed at solving this situation. The subject of the analysis is the scale and socio-economic effects of placing mortgage loans relating to foreign currencies on the market. The aim of the study is an attempt to identify the socio-economic effects and scale of the public policy negligence against the crisis of the so-called ‘foreign currency loans’. The analysis was carried out on the data from the period 1989–2016.