Wprowadzenie: Radiografia kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym
(RTG LS) należy do najczęściej wykonywanych procedur diagnostyki
obrazowej. W 2010 roku współczynnik częstości na 1000
mieszkańców Unii Europejskiej wynosił 40,6.
Cel: Celem pracy była retrospektywna analiza parametrów jakości
radiografii kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym.
Materiały i metodyka: Analizie retrospektywnej poddano 420
losowo wybranych zdjęć kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego (210
w projekcji przednio-tylnej, AP oraz 210 w projekcji bocznej, LAT).
Analiza obejmowała: miejsce padania promienia centralnego, zakres
badania, symetrię radiogramu, fazę oddechową, w jakiej wykonano
radiografię boczną, poprawność pozycjonowania względem komory
automatyki ekspozycji, częstość stosowania lateralizacji oraz
przygotowanie pacjenta. Za punkt padania promienia centralnego
przyjęto miejsce przecięcia przekątnych radiogramu. Ocenę zakresu
badania wykonano, porównując z zakresem anatomicznym opisanym
w procedurze wzorcowej. Zebrane dane poddano analizie statystycznej
przy użyciu programu Statistica 13.3 przy zastosowaniu
poziomu istotności p = 0,05.
Wyniki: Promień centralny najczęściej (58; 27,62%) na zdjęciach
AP padał na środową część czwartego kręgu lędźwiowego, natomiast
na zdjęciach bocznych (53; 25,24%) na trzon trzeciego kręgu
lędźwiowego. Na zaledwie 15 (7,14%) radiogramach obszar objęty
badaniem był zgodny z opisanym w procedurze wzorcowej. Symetrią
pozycjonowania pacjenta w zakresie zachowania płaszczyzny
strzałkowej i czołowej charakteryzowało się 120 (57,14%) zdjęć AP,
natomiast zachowaniem symetrii w linii pośrodkowej 102 (48,57%)
rentgenogramów. W znaczącej większość radiografii (198; 94,29%)
przednio-tylnych system automatyki ekspozycji został wykorzystany
poprawnie. Natomiast w przypadku projekcji bocznych odsetek
zdjęć z prawidłowym pozycjonowaniem względem komory automatyki
ekspozycji był niższy (116; 55,24%). Większość (120; 57,14%) zdjęć
bocznych wykonanych zostało na wydechu, 74 (35,24%) na wdechu,
a w przypadku 30 (14,29%) radiogramu ocena fazy oddechowej nie
była możliwa. Określenie strony badanej pacjenta znalazło się na
208 (99,05%) zdjęć przednio-tylnych oraz 62 (29,59%) bocznych.
Przygotowanie pacjenta do badania ocenione zostało jako poprawne
w przypadku 4 (1,90%) zdjęć AP oraz 24 (11,43%) radiogramów
bocznych. Projekcja radiogramów wpływała w istotny statystycznie
sposób na częstość oceny przygotowania pacjenta za poprawny (p
< 0,001).
Wnioski: Ocena miejsca padania promienia centralnego wiązki promieniowania
i obszaru objętego badaniem są cennymi czynnikami
oceny jakości radiogramów. Analiza materiału własnego wskazuje
na konieczność ciągłego doskonalenia z zakresu pozycjonowania
pacjenta.
Introduction: Radiography of the lumbosacral spine is one of the
most frequently performed diagnostic imaging procedures. In 2010,
the frequency ratio per 1000 inhabitants of the European Union was
40,6.
Aim: The aim of the study was a retrospective analysis of the quality
parameters of the spine radiography in the lumbosacral segment.
Material and methods: 420 randomly selected X-rays of the lumbosacral
spine (210 in anterior-posterior projection and 210 in lateral
projection) were retrospectively analyzed. Included in the analysis
was: the place of central radius incidence, the scope of the examination,
symmetry of the radiograph, the respiration phase in which
the lateral radiography was performed, correctness of positioning
relative to the automatic exposure control chamber, frequency of
lateralization and patient preparation. The intersection of the radiographs
was taken as the point of incidence of the central ray. The assessment
of the scope of the examination was made by comparison
with the anatomical scope described in the reference procedure.
The collected data was subjected to statistical analysis using Statistica
13.3 with the significance level p = 0,05.
Results: In the AP X-rays the central ray most often (58; 27,62%) was
directed on the middle part of the fourth lumbar vertebra, while on
the lateral views it was most often (53; 25,24%) directed on the body
of the third lumbar vertebra. The area covered by the examination
was consisted with that described in the reference procedure only
on 15 (7,14%) radiographs. The symmetry of patient positioning in
terms of maintaining the sagittal and frontal planes was described in
120 (57,14%) AP images, while maintaining symmetry of the median
line was described in 102 (48,57%) of the radiographs. In the vast
majority of the anteroposterior radiographs (198; 94,29%) automatic
exposure control system was used correctly. However, in lateral
views the percentage of X-rays with correct positioning relative to
the automatic exposure chamber was lower (116; 55,24%). The majority
(120; 57,14%) of the lateral views were taken with exhalation,
74 (35.24%) with inspiration, and in case of 30 (14,29%) radiographs
respiratory phase assessment was not possible. Lateralization was
present in 208 (99,05%) anteroposterior views and in 62 (29,59%)
lateral views. Patient preparation for the examination was assessed
as correct for 4 (1,90%) AP radiographs and 24 (11,43%) lateral radiographs.
Radiographic projection had a statistically significant effect
on the frequency of assessing patient preparation as correct (p <
0,001).
Conclusions: The evaluation of the place of central radius incidence
and the area covered by the exam are valuable factors in the quality
assessment of radiographs. The analysis of our own material indicates
the need for continuous improvement in patient positioning.
