Tymczasowość sacrum w krajobrazie miasta. Analiza przestrzeni praktyk związanych z obchodami Bożego Ciała i żałoby po śmierci Jana Pawła II w Warszawie

Artykuł prezentuje tymczasowe reprezentacje sacrum w krajobrazie – dynamikę powstawania i niszczenia odnawianych co roku konstrukcji symbolicznych. Przedmiotem opisu są tymczasowe materialne reprezentacje obchodów – obiekty tj.: ołtarze, krzyże kwietne czy wzory ze zniczy – analizowane w kontekście tworzenia się krótkotrwałych międzyludzkich więzi wśród uczestników tego typu zgromadzeń. Jak należy rozumieć powszechność tego rodzaju przejawów religijności w nowoczesnej strukturze społecznej? Czy ich nietrwałość zagraża ich sakralnemu i wspólnototwórczemu charakterowi (jako „reprezentacji kolektywnych” w ujęciu socjologii religii E. Durkheima)? Czy ich usytuowanie, wykraczające poza tradycyjną przestrzeń świętą, jest arbitralne, czy zależy od pamięci społecznej związanej z danym miejscem (np. kategoria „miejsca mocy”)? Autorzy przedstawiają dwie analizy przypadku: obchodów święta Bożego Ciała oraz spontanicznych zgromadzeń w ramach placu Piłsudskiego po śmierci Jana Pawła II w 2005 roku oraz w czasie kolejnych jej rocznic.

The presentation will be focused on temporary representations of the sacred in the landscape ‐ the dynamics of creation, destruction and repetition of symbolic structures. The article presents temporary physical representations of sacrum ‐ objects such as altars, crosses and floral patterns made of candles ‐ analyzed in the context of creating a short‐term interpersonal relationships among participants of such a gatherings. How should we make of the frequency of this kind of manifestation of religion in the modern social structure? Is their instability threatens their sacred and communal character (as a ʺcollective representationʺ in terms of the sociology of religion, E. Durkheim)? Is their location, that goes beyond the traditional sacred space, arbitrary or depending on social memory associated with a certain place (eg, the category ʺspaces of energyʺ)? The authors present two case studies: the Corpus Christi celebrations and spontaneous gatherings in the Piłsudski Square after the death of John Paul II in 2005 and during its subsequent anniversaries.