Extreme temperature days in Kolobrzeg in the years 1976-2005 and their relation to atmospheric circulation types

In this work a general characteristics of thermal conditions in Kołobrzeg in the years 1976-2005 is presented. The most important part of the paper is the analysis of extreme temperature days (very frosty, frosty, warm and hot) in relation to the types of atmospheric circulation (according to the classification proposed by Osuchowska-Klein 1978). Daily mean and extreme air temperature data for the weather station in Kołobrzeg were the basis of the paper. The obtained results provide strong evidence that the occurrence of days with extreme air temperatures depends mostly on the atmospheric circulation pattern. Particularly high and low air temperatures in Kołobrzeg, in most cases, are not determined by the character (cyclonic or anticyclonic) of atmospheric circulation, but mainly by the direction of air advection. More detailed analysis has revealed that in the winter months (Dec-Feb) the highest frequency of days with sub-zero maximum temperatures is usually associated with the incursion of continental polar air during anticyclonic circulation types. Conversely, maritime air flow from the Atlantic Ocean most often induced by zonal circulation (especially during cyclonic types over Poland) regularly brings warming in winter. In the warm halfyear (Apr-Sep) strong and persistent advection of the air from the southern or eastern sector (in anticyclonic types: E1, E, D2C and cyclonic ones: F and B) is the most important factor determining the occurrence of warm and hot days in Kołobrzeg. The days with tmax ≥ 25oC appear most rarely during the types accompanied by the winds from the western or northern sector.

Pierwszą część pracy stanowi ogólna charakterystyka warunków termicznych w Kołobrzegu w 30-leciu 1976-2005. Głównym celem opracowania jest jednak określenie częstotliwości występowania w Kołobrzegu charakterystycznych pod względem termicznym dni (bardzo mroźnych, mroźnych, ciepłych i gorących) oraz wyróżnienie typów cyrkulacji atmosferycznej (według klasyfikacji B. Osuchowskiej-Klein 1978) sprzyjających ich występowaniu. Ze względu na brak katalogu typów cyrkulacji z ostatnich 10 lat badanego okresu, analizę dni charakterystycznych pod względem termicznym w poszczególnych typach cyrkulacji atmosferycznej ograniczono do 20-lecia 1976-1995. W wyniku przeprowadzonych analiz ustalono, że występowanie najniższych temperatur zimą najczęściej związane jest z napływem powietrza z sektora północno-wschodniego zarówno w cyklonalnych (E0), jak i antycyklonalnych (E, E1) typach cyrkulacji, natomiast napływ wilgotnych mas powietrza z zachodu (cyrkulacja strefowa) w cyklonalnych typach przynosi zimą zdecydowane ocieplenie. W ciepłym półroczu (IV-IX) adwekcja powietrza z sektora południowego lub wschodniego (w cyklonalnych typach cyrkulacji: F i B oraz antycyklonalnych: E1, E, D2C) sprzyja większej częstotliwości występowania dni ciepłych i gorących. Najrzadziej dni z tmax ≥ 25°C towarzyszą typom cyrkulacji sprowadzającym do Polski masy powietrza z sektora północnego i południowo-zachodniego. W półroczu chłodnym występuje większe zróżnicowanie termiczne między poszczególnymi typami cyrkulacji atmosferycznej.