Zasada szybkości postępowania administracyjnego w wybranych krajach skandynawskich i Polsce

The subject of this study is an analysis of legal norms focused on the efficiency of administrative procedure, including norms establishing the time limits for the administrative authorities to deal with cases and legal remedies to ensure that cases are settled without unnecessary delay. The considerations seek to verify whether the currently applicable regulations in the Polish legal system protect the right for cases to be considered in a fair manner, without undue delay, and whether they do not differ from the solutions adopted in other countries of the European Union. To compare models of administrative procedure in these terms, two Scandinavian procedures were chosen: Swedish and Finnish. It is widely accepted that Scandinavian countries are mature democracies, highly regarded for the administrative services provided to citizens and their guarantees of human rights protection. The Swedish model of administrative procedure was chosen due to the introduction of a new Administrative Procedure Act. In turn, the Finnish legal system is considered one of the most citizen-friendly public administration systems. In both Sweden and Finland, a number of improvements have been made to popularize e-administration, including actions taken to facilitate administrative procedure.

Przedmiotem niniejszego opracowania jest analiza regulacji dotyczących sprawności postępowania administracyjnego, w tym w szczególności norm ustanawiających terminy załatwienia spraw administracyjnych i środków prawnych przysługujących stronom w celu zagwarantowania realizacji przez organ administracji publicznej obowiązku załatwienia sprawy bez zbędnej zwłoki. Założeniem, które zostanie zweryfikowane w toku prowadzonych rozważań, jest stwierdzenie, że obecnie obowiązujące regulacje w polskim systemie prawnym zapewniają możliwość realizacji prawa jednostki do rozpatrzenia sprawy w sposób sprawiedliwy, a równocześnie bez nieuzasadnionej zwłoki i nie odbiegają od rozwiązań przyjętych w innych krajach Unii Europejskiej. Do porównania modeli postępowania administracyjnego w omawianym zakresie wybrano dwie procedury skandynawskie – szwedzką i fińską. Powszechnie przyjmuje się, że państwa skandynawskie stanowią dojrzałe demokracje i są pozytywnie oceniane z uwagi na wysoki standard obsługi administracyjnej obywateli i gwarancje ochrony praw człowieka. Szwedzki model postępowania administracyjnego wybrany został z uwagi na fakt wprowadzenia, począwszy od 1 lipca 2018 r., nowego kodeksu (aktu) regulującego przebieg postępowania administracyjnego. Fiński system prawny z kolei uważany jest za jeden najbardziej przyjaznych odbiorcy systemów administracji publicznej. Zarówno w Szwecji, jak i Finlandii wprowadza się szereg usprawnień w zakresie upowszechnienia e-administracji, również w odniesieniu do postępowania administracyjnego.