Aesthetics and the political turn in art

It was observed as early as the mid-twentieth century that aesthetics as a philosophical theory of art differs from its objects. The products of contemporary artistic practice go beyond the horizon of traditional aesthetics. Artists are involved increasingly often and on a wide scale in the actions aimed at transforming and constructing the common space. In the face of such activities as took place, for example, as part of the 7th Berlin Biennale for Contemporary Art in 2012, traditional aesthetics seems to be helpless. That is why, if art is to continue to be the focus of aesthetic investigations, it must, as it were, redefine itself. Jacques Rancière is one of the authors who have outlined the new horizon of aesthetics. In my paper I will briefly present his conception. It provides some theoretical tools which I will use for the description and interpretation of some selected examples of contemporary socially engaged artistic practices. I will show that his distinction of the „aesthetic regime“ of the interpretation of art reveals the competence that combines all artistic practices, past and present, into one concept of art: art as politics. The foundations for setting such perspective were already provided by Schiller and Kant – the classics of modern philosophical aesthetics.

Już w początkach XX wieku dostrzeżono, że przedmiot badań estetyki – jako dziedziny filozoficznej – stał się nieoczywisty. Także i dzisiaj produkty praktyk artystyczny wykraczają daleko poza horyzont tradycyjnej estetyki, a artyści coraz częściej angażują się w konstruowanie i kształtowanie przestrzeni społecznej. W obliczu praktyk artystycznych, jakich nagromadzeniem stało się na przykład 7. Berlińskie Biennale sztuki współczesnej, tradycyjna estetyka wydaje się bezradna. Jeśli nadal chce utrzymać w swoim polu badawczym przedmioty sztuki, musi niejako na nowo zdefiniować swoje granice. Jednym ze współczesnych teoretyków, którzy kreślą nowy horyzont tego, co estetyczne, jest Jaques Rancière. W tekście przedstawiam jego koncepcję “estetyki jako polityki” i wydobywam z niej narzędzia teoretyczne, które posłużą mi do opisu i interpretacji wybranych przykładów praktyk artystycznych zaangażowanych społecznie. Pokażę, że Rancierowski “reżim estetyczny” pozwala umieścić całość dorobku sztuki w jednym pojęciu: sztuki jako polityki. A uzasadnienie takiego ujęcia znajdziemy także u takich klasyków nowożytnej estetyki jak Schiller i Kant.