Zasada ne bis in idem w prawie konkurencji. Postanowienie Sądu Najwyższego z 26 września 2017 r., III SK 39/16

W dniu 26 września 2017 r. Sąd Najwyższy wystąpił do Trybunału Sprawiedliwości UE (dalej: TS UE) z pytaniem prejudycjalnym, zwracając się o dokonane wykładni zasady ne bis in idem (ponowne sądzenie lub karanie w tej samej sprawie) oraz ustalenie czy w wypadku równoległego stosowania unijnego i krajowego prawa konkurencji ochronie podlega ten sam interes prawny. Pytanie to ma znaczenie dla ustalenia zakresu ne bis in idem, w tym rozumienia pojęcia tej samej sprawy (idem). Upraszczając, spór dotyczy tego czy idem należy odnosić wyłącznie do tożsamości stanu faktycznego (te same fakty; rozumienie wąskie), czy tożsamości czynu zabronionego (te same fakty i ich taka sama kwalifikacja prawna; rozumienie szerokie) oraz tego, czy dla zastosowania zasady ne bis in idem ma znaczenie – obok tożsamości stanu faktycznego – tożsamość chronionego interesu prawnego. Pytanie prejudycjalne jest istotne, ponieważ odnosi się do sytuacji, kiedy sąd krajowy staje przed dylematem – czy stosować się do wiążącego go standardu wynikającego z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (ww. rozumienie wąskie), czy też standardu wynikającego z orzecznictwa TSUE w sprawach konkurencji, intepretującego na potrzeby tych spraw zasadę ne bis in idem określoną w art. 50 Karty Praw Podstawowych (ww. rozumienie szerokie). Pytanie to ma także znaczenie dla zdecentralizowanego stosowania w UE art. 101–102 TFUE. W kontekście zasady ne bis in idem Sąd Najwyższy (dalej: SN) stawia bowiem pytanie, czy krajowe prawo konkurencji i unijne prawo konkurencji – gdy stosowanie przez organ krajowy równolegle – chroni ten sam interes prawny.

The Polish Supreme Court made a reference for preliminary ruling in a case involving double fine for the same anticompetitive conduct (first fine for violation of Polish competition law and second fine for violation of Article 102 TFEU). The Court asks whether the identity of interest protected can be considered as a separate condition in the context of ne bis in idem analysis. In addition, it also asks for clarification whether the national competition law where applied in parallel with Article 101-102 TFEU can be said to protect different legal interest. The reference is of importance for a uniform understanding of ne bis in idem principle in EU and ECHR case-law as well as the adequate functioning of decentralized enforcement of Arts 101-102 TFEU. It also addresses the problem what standard national courts should apply when differences between ECtHR and CJEU fundamental rights case-law exist.