(Nie)możliwości kształtowania kompetencji międzykulturowych u uczniów edukacji wczesnoszkolnej – w poszukiwaniu rozwiązań praktycznych

W artykule poddałyśmy analizom kwestie dotyczące możliwości kształtowania kompetencji międzykulturowych u uczniów realizujących proces edukacji wczesnoszkolnej. Za pomocny uznałyśmy przegląd aktualnych teorii i dobrych praktyk w odniesieniu do obszaru edukacji międzykulturowej oraz wielokulturowej. W podjętych rozważaniach uwzględniłyśmy zapis podstawy programowej odnoszącej się do tych dzieci, które rozpoczną edukację we wrześniu 2017 roku. Zauważalny staje się w niej brak zapisu dotyczącego zagadnienia różnorodności kulturowej, co wydaje się tworzyć wrażenie pewnej „niewidoczności” tej kwestii. Takie ujęcie może generować ograniczenia w kształtowaniu warunków dla poznawania „inności” i „Innych” w toku codziennych sytuacji edukacyjnych. W tekście odniosłyśmy się zarówno do obecnych, jak i często nieobecnych (a zalecanych) rozwiązań pozwalających uczniom na pomyślne funkcjonowanie we współczesnym, zróżnicowanym świecie. Zwróciłyśmy uwagę na to, że włączaniu jakichkolwiek działań edukacyjnych powinno towarzyszyć krytyczne myślenie i szacunek dla różnych perspektyw ponad podziałami kulturowymi. W artykule ujęliśmy przykłady „dobrych praktyk”, takich jak: storytelling, włączenie do oddziaływań edukacyjnych międzykulturowych historii nauczycieli i uczniów oraz zastosowanie bajek międzykulturowych. Za interesujące poznawczo można również uznać wykorzystanie w toku zajęć tzw. Persona Dolls i nadanie szczególnej wagi procesom bezprzemocowej komunikacji rozgrywającej się między szkołą a rodziną.

The article analyzes the possibilities of creating intercultural competences in primary school students. In this reflection we would like to present an overview of the aspects of current theory and best practice in the area of intercultural education and multicultural. We consider also the curriculum for schools and those children who start early school education in September 2017. We saw that the lack of the information about cultural diversity seems to create a barrier to continue and create conditions for learning about its characteristics in the course of everyday learning situations. Finally, we show present and absent (and recommended) solutions that enable students to successfully function in a “diverse world”. We consider the fact that switching any educational activities should be accompanied by critical thinking and respect for different perspectives across cultures. In this article we reveal some practices such as storytelling, the inclusion of educational intercultural history for teachers and students, and the intercultural use of fairy tales during lessons called: Persona Dolls and special communication without violence between school and the family.