KRAJOWE CENTRUM BADAŃ NAD DZIEDZICTWEM – NOWA INICJATYWA NA MAPIE POLSKIEGO MUZEALNICTWA

Not so long ago, Poland was one of the European countries which lacked a research centre which would support museum institutions. Meeting numerous needs, the National Museum in Cracow (NMC) had been sharing the resources of its Laboratory with other museum institutions. This is how the National Centre for Research on Heritage (hereafter the Centre) was founded. Relying on equipment and specialists from the NMC Laboratory, the Centre offers multilateral research on objects and collections to Polish museum institutions. It organises contests which all Polish museums may apply to with their research projects. The Centre focuses on three main activities. Firstly, it carries out technological projects comprising the composition and features of materials used to make works of art. Secondly, there are projects linking technological research with analyses of the state of preservation and environmental conditions in order to safeguard works or sets of art or which are particularly culturally valuable. The third activity consists in joint interdisciplinary expertise with external research units. The Centre has also undertaken its own longterm programme of research into managing the protection of collections in a sustainable and effective way. Within the framework of the programme, methodology and tools for the quantitative assessment of risk are prepared. The development of the National Centre for Research, based on the already existing potential of the NMC, allows the effective usage of collected research equipment and the adaption of its activity to the real needs of museum institutions. At the same time, an important area of the Centre’s activity is the coordination and possibility of using the potential of groups conducting research in the field of heritage at the Polish Academy of Sciences or at higher education institutions. The next goal of the NMC is to expand the Centre’s activity on conservation work.

Jeszcze niedawno Polska należała do nielicznych krajów europejskich, które nie posiadały centrum badawczego wspierającego placówki muzealne. Wychodząc naprzeciw licznym potrzebom Muzeum Narodowe w Krakowie (MNK) od dekady udostępnia zasoby własnego Laboratorium innym placówkom muzealnym. W ten sposób powstało Krajowe Centrum Badań nad Dziedzictwem (dalej Centrum). W oparciu o aparaturę i specjalistów z Laboratorium MNK Centrum oferuje polskim placówkom muzealnym wielostronne badania obiektów i zbiorów. Organizuje konkursy, na które projekty badawcze mogą zgłaszać wszystkie polskie muzea. Działalność Centrum koncentruje się na 3 głównych aktywnościach. Pierwszą są badania technologiczne obejmujące skład i cechy materiałów, z których wykonano dzieła sztuki. Drugą są projekty łączące badania technologiczne z analizami stanu zachowania i warunków środowiskowych w celu ochrony dzieł sztuki lub ich zespołów mających szczególne znaczenie dla kultury. Trzecia aktywność to wykonywanie wspólnie z zewnętrznymi jednostkami badawczymi ekspertyz interdyscyplinarnych. Centrum podjęło również własny długofalowy program badań nad zarządzaniem ochroną zbiorów w sposób zrównoważony i efektywny. W ramach programu powstają metodyka i narzędzia ilościowej oceny zagrożeń. Rozwój krajowego centrum badawczego bazującego na potencjale już istniejącym w MNK pozwala na efektywne wykorzystanie zgromadzonej aparatury badawczej oraz podporządkowanie działań rzeczywistym potrzebom placówek muzealnych. Jednocześnie ważną sferą działalności Centrum jest koordynacja i możliwość korzystania z potencjału grup badawczych prowadzących badania w obszarze dziedzictwa w Polskiej Akademii Nauk, czy na wyższych uczelniach. Kolejnym celem MNK jest rozszerzenie działalności Centrum o prace konserwatorskie.