Kształcenie i doskonalenie nauczycieli w globalizującym się społeczeństwie

The article is an attempt to synthetize contemporary conditions of teachers’ education and in-service training. The starting point of the undertaken deliberations is the influence of globalization on different spheres of life with special attention drawn to educational processes at the university level. The chosen contexts of contemporary culture as well as the change in the status of information become a conceptual background for the transformation of former, traditional model of teachers’ education (teaching) towards the model based on communication, cooperation and taking action (learning). To show global tendencies in education, the content of chosen international resolutions and documents shaping education policy for the forthcoming years has been quoted herein. These include the recommendation by the International Conference of Education in Geneva (1996), The Strategy for Education for the Balanced Development (2005), The Declaration of Ahmedabad (2007) and the conclusions of The Conference in Seoul (2013). All these resolutions concentrate on local and global educational challenges including the changes in the orientation from focusing solely on providing knowledge to dealing with problems referring to the life situation, promoting values and reinforcing safety and creating awareness. Therefore, they set significant and promising directions of the changes in education such as: from cognition to metacognition, from knowledge to attitudes, from diagnosis to prevention, from subject skills to life skills and from individual experiences to community. This article is an attempt to read The Standards of Teachers Education through the mentioned educational trends. The afterthought concerning the relations between teachers’ qualification and key competences seems to be a natural consequence of undertaken deliberations. It may become an introduction to a discussion on the necessity to introduce changes in the teachers education perception in the context of the needs of society which is based on knowledge.

Artykuł stanowi próbę syntezy współczesnych uwarunkowań kształcenia i doskonalenia nauczycieli. Punktem wyjścia podjętych rozważań jest wpływ globalizacji na różne sfery życia ze szczególnym uwzględnieniem procesów edukacyjnych na poziomie uniwersyteckim. Wybrane konteksty kultury współczesnej oraz zmiana statusu informacji i wiedzy zarysowują tło koncepcyjne dla transformacji dotychczasowego, tradycyjnego modelu edukacji nauczycielskiej (nauczanie) w kierunku modelu opartego na komunikowaniu się, współpracy i działaniu (uczenie się). W celu ukazania globalnych tendencji edukacyjnych przytoczono zapisy wybranych postanowień i dokumentów międzynarodowych kształtujących politykę edukacyjną na najbliższe lata. Należą do nich rekomendacje Międzynarodowej Konferencji Oświaty w Genewie (1996), Strategia Edukacji dla Zrównoważonego Rozwoju (2005), Deklaracja z Ahmedabadu (2007) i konkluzje Konferencji w Seulu (2013). Wszystkie postanowienia koncentrują się wokół lokalnych i globalnych wyzwań edukacyjnych, w tym głównie zmiany orientacji ze skupiania się wyłącznie na dostarczaniu wiedzy, w kierunku zajmowania się problemami odnoszącymi się do sytuacji życiowych, promowania wartości oraz wzmocnienia bezpieczeństwa i budowania świadomości. Wyznaczają one zatem znaczące i obiecujące kierunki zmian w edukacji, do których należą: od poznania do metapoznania, od wiedzy do postaw, od diagnozy do prewencji, od umiejętności przedmiotowych do umiejętności życiowych i od indywidualnych doświadczeń do społeczności. Artykuł stanowi próbę odczytania Standardów Kształcenia Nauczycieli przez pryzmat wymienionych trendów edukacyjnych. Refleksja dotycząca relacji pomiędzy kwalifikacjami a kompetencjami nauczycieli oraz kompetencjami kluczowymi wydaje się być naturalną konsekwencją podjętych rozważań. Może stanowić wstęp do dyskusji nad potrzebą zmian w myśleniu o edukacji nauczycielskiej w kontekście potrzeb społeczeństwa opartego na wiedzy.