Perspektywy poszukiwań złóż bursztynu w Polsce

Występowanie bursztynu w Polsce znane jest z utworów trzeciorzędowych (paleogeńskich) i czwartorzędowych. Dotychczas rozpoznanych i udokumentowanych zostało kilka złóż bursztynu, a w wielu miejscach zarejestrowano jego występowanie sugerujące możliwość znalezienia dalszych złóż oraz znaczny potencjał zasobowy. Można wyróżnić trzy typy złóż bursztynu: stratoidalne-pokładowe w osadach paleogeńskich, stratoidalne gniazdowo-soczewowe w osadach holoceńskich i gniazdowe w plejstoceńskich. Przesłanki geologiczne, w szczególności stratygraficzne i litologiczno-facjalne, oraz oznaki występowania bursztynu pozwalają na wskazanie szeregu obszarów perspektywicznych dla jego złóż: w utworach paleogeńskich na zachód od Zatoki Gdańskiej i na północ od Wyżyny Lubelskiej oraz w holoceńskich osadach morskich w pasie pobrzeża Zatoki Gdańskiej na wschód od Gdańska, w zasięgu transgresji morza litorinowego. Różny stan zbadania poszczególnych części tych obszarów powoduje zróżnicowanie ocen stopnia perspektywności i pewności jej oceny, które przedstawione zostały przy zastosowaniu klasyfikacji USGS. Celem prac poszukiwawczych powinno być potwierdzenie lub uściślenie danych o występowaniu utworów potencjalnie bursztynonośnych i stwierdzenie w nich obecności bursztynu. Duża zmienność bursztynonośności, gniazdowe, losowo zróżnicowane formy nagromadzeń bursztynu, nieregularne formy gniazd i zróżnicowane ich rozmiary, nieregularne rozmieszczenie oraz zróżnicowany skład ziarnowy bursztynu i udział ziaren o cechach jubilerskich, powodują, że najlepszym sposobem poszukiwań i rozpoznawania takich złóż (zwłaszcza stratoidalno-gniazdowych i gniazdowych) jest ich prowadzenie równocześnie z eksploatacją. Jako ekwiwalentną można stosować metodę poszukiwania i rozpoznania złoża za pomocą odpowiednio gęstej siatki wierceń z poborem dużych prób.

Occurrences of amber in Poland were recognized in marine Tertiary (Paleogene), and Quaternary (marine and alluvial) deposits. Few deposits were identified and explored. Numerous sites, where amber was found, were registered. They suggest possibilities for finding new deposits with considerable amber resources. Geological, mainly stratigraphic and lithological-facial data allow to demonstrate some promising areas: on the western side of Gdańsk Bay and on the northern part of Lublin region within Paleogene formations, as well as in Holocene marine deposits of Littorina sea transgression within the southern border of Gdańsk Bay. Areas promising for prospecting of amber deposits were classified according to the varied knowledge of geology. USGS classification was applied. The preliminary prospecting target should be confirmation of existence and distribution of potentially amber-bearing sediments, as well as confirmation that they are really amber-bearing. Random amber accumulation in irregular nests or pockets of varied size and location, varied total amber content and share of grains of gem quality, makes detailed prospecting and exploration extremely difficult and risky job. The best mode is prospecting and exploration combined with mining of encountered amber accumulation. Alternatively, the dense grid of boreholes or - in shallow deposits - hydraulic pumping of sites of amber extraction, can be applied.