Geological environment as an important element of the reclamation and revitalization of the quarries

Poland is a country rich in rock complexes which differ both in their origin and stratigraphy. Technical and decorative characteristics of rocks forming these complexes, decide upon their acquisition and use as a raw material for various sectors of the economy. Result of mining activity resulted in the creation of excavations (quarries) differing in type. They constituted a to a new anthropogenic form in the local landscape, transforming it permanently. Long periods of operation (up to 100 years with breaks), caused the quarries to become an inseparable parts of the landscape. After the excavation, quarries were a subject to a natural, uncontrolled succession and very quickly turned into woodland or grassland. Later on, stricter legislation on the environment forced quarry operators to conduct technical and biological reclamation. This was done to reduce the range of environmental changes and to restore the utility functions of the quarries such as forestry, agricultural or aquatic areas. Very often, reclamation activities irrevocably destroyed the values of the geological environment hidden inside the quarries. The geological environment includes not only the top layer of the lithosphere along with the phenomena and processes shaping it, but also the cultural and historical values as well as the infrastructure necessary for conducting mining operations. Taking these values into consideration should determin the direction of the reclamation and subsequent revitalization.

Polska jest krajem bogatym w różne, pod względem genezy i stratygrafii, kompleksy skalne. Właściwości techniczne i dekoracyjne budujących je skał decydowały o ich górniczym pozyskiwaniu i wykorzystaniu w postaci surowca dla różnych dziedzin gospodarki. Efektem działalności górniczej było powstanie kamieniołomów różnego typu i kubatury (wyrobisk). Stanowiły one nowe formy antropogeniczne w lokalnym krajobrazie, trwale go przekształcające. Długie okresy trwania eksploatacji, nawet do 100 lat (z przerwami), czyniły z kamieniołomów nieodłączne elementy krajobrazu. Po zakończeniu eksploatacji kamieniołomy podlegały naturalnej, niekontrolowanej sukcesji i bardzo szybko zamieniały się w tereny leśne lub łąkowe. W latach późniejszych, zaostrzające się przepisy prawne dotyczące stanu środowiska wymusiły na użytkownikach kamieniołomów prowadzenie rekultywacji technicznej i biologicznej. Miało to zmniejszyć zasięg przekształceń środowiska i przywrócić kamieniołomom funkcje użytkowe np. leśne, rolne lub wodne. Bardzo często zabiegi rekultywacyjne niszczyły bezpowrotnie ukryte we wnętrzu kamieniołomów walory środowiska geologicznego. Środowisko geologiczne obejmuje nie tylko wierzchnią warstwę litosfery wraz z kształtującymi ją zjawiskami i procesami, ale także walory kulturowe, historyczne i niezbędną dla prowadzenia działalności wydobywczej infrastrukturę. Uwzględnienie tych walorów powinno być elementem decydującym o kierunku rekultywacji i późniejszej rewitalizacji.