Użyteczność społeczna produktów geoinformacyjnych

W artykule wprowadza się pojęcie użyteczności społecznej produktu geoinformacyjnego, np. geoportalu, jako właściwości tego produktu wyrażającej zakres, znaczenie i powszechność jego skutecznego i satysfakcjonującego użytkowania w społeczeństwie. Tak zdefiniowaną użyteczność zaproponowano określać uwzględniając: 1) ogólną ocenę przydatności produktu do realizacji przyjętych celów i zadań wymagających stosowania informacji geoprzestrzennej i służących społeczeństwu, 2) charakterystykę i ocenę produktu pod względem: •dostępności produktu (upowszechnienie informacji o produkcie, stosowane procedury, ograniczenia, koszty), •sposobu użytkowania produktu (dostosowanie do potrzeb typowego, nie mającego specjalistycznych kwalifikacji użytkownika pod względem funkcjonalności, interfejsu, przystępności), •jakości wyników uzyskiwanych za pomocą produktu oraz łatwości ich interpretacji, 3) charakterystykę i ocenę produktu jako środka upowszechniania informacji geoprzestrzennej w społeczeństwie, z uwzględnieniem, jeśli jest to możliwe danych określających liczbę użyć produktu w skali rocznej, w tym użyć satysfakcjonujących użytkowników. Na zakończenie stwierdza się, że doświadczenia wynikające z prowadzonych dotychczas w Polsce intensywnych prac w dziedzinie informacji geoprzestrzennej powinny być przeanalizowane, a płynące stąd wnioski należycie spożytkowane w planowaniu dalszych prac. W prowadzonych analizach powinno znaleźć zastosowanie zaproponowane podejście do oceny użyteczności społecznej produktów geoinformacyjnych, w którym uwzględnia się potrzeby i wymagania najważniejszego, zbiorowego użytkownika, jakim jest społeczeństwo.

In the paper, the social usability of a geoinformation product is defined as an attribute of this product expressing effectiveness, efficiency and satisfaction with which user groups can achieve their goals. It is proposed to evaluate the social usability by means of a report taking into account the following components of its content: 1) general assessment of the usefulness of a product to realize the assumed objectives and tasks which require the use of spatial information and serve the society, 2) characteristics of identified target user groups and their needs, 3) characteristics and evaluation of the product in respect to: theaccessibility of the product (dissemination of information about the product, procedures used, restrictions, costs) , the manner how the product is used (adaptation to the user needs in the respect of functionality, interface, accessibility), the quality of results obtained by means of this product and easiness of their interpretation, 4) characteristics and evaluation of the product as means for dissemination of geospatial information in society, taking into account, if possible, data on the number of uses of the product on annual scale, includingsatisfactory uses. It is suggested that this approach be used when evaluating the results of geoinformation projects and planning the new ones in Poland.