Water for agriculture and natural environment

Views on the objectives and role of water management have remarkably changed in the last years. The need of a complex water management that would consider all water users including agriculture and natural environment is often underlined. It is pointed out that agriculture and natural environment (including commercial forests) are basic consumers of precipitation water which is not considered in water and economic balances. More and more importance is attributed to the utilisation of waters from catchment basin and to application of non-technical measures of controlling water cycles. A large impact of agro-ecosystems and natural or semi-natural (forests, wetlands) ecosystems on water balance is underlined. This different approach to the problems of water management is expressed e.g. in Water Framework Directive of European Union devoted to surface and ground water protection. The directive attributes a great role to the protection of aquatic and water related ecosystems. More and more often it is realised that the total water resources are equal to the volume of atmospheric precipitation. Water management should involve not only the water in geological aquifers or river channels but also that which is retained in soil profile. Such elements of water balance as spatial distribution, interception, infiltration and recharge of ground water reservoirs, soil retention capacity, surface runoff and evapotranspiration depend largely on land use in a catchment. Through appropriate land use and catchment management, application of rational agro-technical methods, development of small retention, wetland restoration, and hampering water outflow from draining systems one may significantly affect water cycling in a catchment. Small water resources of Poland, increasing water consumption, climate changes and requirements of environmental protection enforce the implementation of complex methods of water management and search for environmental-friendly methods of limiting economic losses caused by water deficit or excess. Saving water used for economic purposes and agriculture would permit better fulfilment of the needs of natural environment.

W ostatnich latach następują dość istotne zmiany w poglądach na zadania i rolę gospodarki wodnej, w tym również na obszarach wiejskich. Podkreśla się konieczność kompleksowego gospodarowania zasobami wodnymi, uwzględniającego wszystkich użytkowników wody, w tym rolnictwa i środowiska przyrodniczego. Zwraca się uwagę, że rolnictwo i środowisko przyrodnicze, w tym lasy, są podstawowymi konsumentami wód opadowych (ewapotranspiracja), co w bilansach wodnogospodarczych nie jest uwzględniane. Coraz większe znaczenie przepisuje się wykorzystaniu wód własnych zlewni oraz stosowaniu nietechnicznych metod regulowania obiegu wody. Podkreśla się duży udział w bilansie wodnym agroekosystemów, a także ekosystemów naturalnych i zbliżonych do naturalnych, jak lasy i mokradła. Wyrazem zmian podejścia do problematyki gospodarowania wodą jest m.in. Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW) Unii Europejskiej poświęcona ochronie wód powierzchniowych i podziemnych. W Dyrektywie dużą wagę przywiązuje się do ochrony ekosystemów wodnych i bezpośrednio zależnych od wody. Coraz częściej zwraca się uwagę, że całkowity zasób wodny jest równy objętości opadu atmosferycznego. Gospodarka wodna powinna uwzględniać nie tylko część wód znajdującą się w geologicznych warstwach wodonośnych i korytach rzek, ale również tę część, która jest retencjonowana w profilu glebowym, na terenach mokradeł. Takie elementy bilansu wodnego, jak przestrzenny rozkład, intercepcja, infiltracja, zasilanie zbiorników wód podziemnych, pojemność retencyjna gleb, spływ powierzchniowy, ewapotranspiracja, w dużym stopniu zależą od sposobu użytkowania zlewni. Przez odpowiednie użytkowanie i zagospodarowanie zlewni, stosowanie racjonalnych metod agrotechnicznych, rozbudowę małej retencji, odtwarzanie mokradeł, hamowanie odpływu wód z systemów odwadniających itp. w istotny sposób oddziałuje się na obieg wody w zlewni. Małe zasoby wodne Polski, zwiększające się zużycie wody, zmiany klimatu oraz wymogi ochrony środowiska przyrodniczego wymuszają wdrażanie kompleksowych metod gospodarowania całością zasobów wodnych oraz poszukiwanie bliższych naturze metod ograniczania strat gospodarczych, powodowanych nadmiarem lub niedoborem wody. Oszczędność poboru wód na cele gospodarcze, w tym na potrzeby rolnictwa, umożliwi pełniejsze zaspokojenie potrzeb środowiska przyrodniczego.