Ewolucja unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (EU ETS)

W artykule przedstawiono zarys funkcjonowania oraz ewolucję unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (EU ETS – European Union Emissions Trading System). Od 2005 r. jest on podstawowym instrumentem polityki energetyczno-klimatycznej Unii Europejskiej. Zaprezentowano wniosek ustawodawczy Komisji Europejskiej z 15 lipca 2015 r. w sprawie zmiany dyrektywy o systemie handlu uprawnieniami do emisji oraz proces jego legislacji. Zgodnie z wnioskiem wytyczne Rady Europejskiej co do roli EU ETS w osiąganiu założeń dotyczących ograniczania emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. miałyby stać się wiążące. Proponowane zmiany miałyby także sprzyjać innowacjom i wykorzystaniu technologii niskoemisyjnych, dzięki czemu powstałyby nowe możliwości w zakresie zatrudnienia i wzrostu gospodarczego. Jednocześnie utrzymane miałyby zostać niezbędne środki chroniące konkurencyjność przemysłu w Europie. Omówiono istotne poprawki wprowadzone do wniosku przez komisje Parlamentu Europejskiego: Komisję Przemysłu, Badań Naukowych i Energii (ITRE – Committee on Industry, Research and Energy) oraz Komisję Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI – Committee on the Environment, Public Health and Food Safety) oraz polskie priorytety negocjacyjne. Polska stoi na stanowisku, że należy powrócić do ustaleń podjętych przez Radę Europejską 23 i 24 października 2014 r. Zapisy konkluzji dają wyraźne pole do działania pań- stwom – beneficjentom i to bezwzględnie musi zostać zachowane. Nie można w jakikolwiek sposób podważać ich kompetencji w zakresie wyboru wykorzystywanej struktury paliwowej, stawiając niektóre technologie w gorszej pozycji poprzez manipulacje kryteriami wyboru. Poddano analizie potencjalny wpływ zmian w dyrektywie o EU ETS na sytuację gospodarczą i społeczną Polski po 2020 roku. Sytuację państwa polskiego ukazano na tle całej Wspólnoty. Podkreślono, że coraz częściej polityka klimatyczno-energetyczna Unii Europejskiej postrzegana jest w kategoriach szans, a nie zagrożeń.

The article outlines the operation and evolution of the EU trading system for greenhouse gases (EU ETS – European Union Emissions Trading System). Since 2005, this system is basic instrument of the energy and climate policy in the EU. A legislative proposal of the European Commission dated 15 July 2015 on the revision of the emission trading system and process of its legislation has been presented. According to the proposal, the arrangements about the role of the EU ETS in reaching targets of reduction of greenhouse gases till 2030, will be binding. Proposed changes should promote innovative and low emission technologies, which would result in new employment opportunities and economic growth. Simultaneously, the necessary measures to protect competitiveness of the European industry, will be guaranteed. Significant amendments introduced by the European Parliament Committies: ITRE (Committee on Industry, Research and Energy), ENVI (Committee on the Environment, Public Health and Food Safety) and polish negotiation priorities has been discussed. Poland stands in position, that the arrangements undertaken by European Council on 23th and 24th of September 2014, should be returned. The records of the conclusions allow beneficiary countries to decide by themselves and this opportunity must be preserved. It is not allowed to undermine their competences in selecting the structure of fuels for energy production by putting chosen technologies in a worse position by manipulating the criteria. Potential influence of the amendments in the EU ETS system, on polish economy and on social situation of polish citizens beyond 2020, has been analysed. The situation of Poland has been compared to the entire European Union. The author emphasize that European climate and energy policy is considered to be an opportunity rather than a threat.