Plonowanie odmian pszenicy ozimej w Polsce południowo-zachodniej

Celem pracy była ocena zmienności wybranych odmian pszenicy ozimej oraz ocena ich stabilności plonowania w poszczególnych stacjach doświadczalnych województwa Opolskiego i Śląskiego. Badania stabilności plonowania odmian pszenicy ozimej przeprowadzono na podstawie wyników doświadczeń porejestrowych w tych województwach. Wybrano 7 miejscowości charakteryzujących się zróżnicowanymi warunkami glebowymi. Doświadczenia były założone w dwóch powtórzeniach metodą pasów prostopadłych. Pierwszym czynnikiem doświadczenia były dwa warianty uprawy (standardowy i intensywny) wewnątrz których rozlosowywano czynnik drugi — odmiany pszenicy ozimej. Do oceny zmienności plonowania analizowanych odmian pszenicy w poszczególnych miejscowościach wykorzystano wielowymiarowe metody analiz statystycznych dla doświadczeń wielokrotnych. Wysokie plony i stopień szerokiej adaptacji w analizowanym regionie dla odmian Boomer i Rapsodia wskazują, że odmiany te powinny być zalecane do uprawy w wariancie standardowym. Natomiast odmiany Finezja i Tonacja wykazywały niskie i niewyrównane plonowanie w obu systemach uprawy. Wykazana interakcja genotypowo-środowiskowa wskazuje, że dobór odmian do uprawy na obszarze województwa opolskiego i śląskiego powinien być uzależniony od mikrozmienności środowiskowej, którą określają warunki glebowo klimatyczne panujące w określonej miejscowości.

The research was aimed at estimation of the variability of selected winter wheat cultivars and at assessment of their yield stability in particular experimental locations within two voivodeships: Opolskie and Śląskie. The analysis of yield stability in winter wheat cultivars was performed based on the results of post-registration variety testing trials carried out in the voivodeships mentioned. The study covered seven selected locations characterized by diverse soil conditions. The experiments had been set up in two replications by the method of split-block design, the standard tillage mode compared with the intensive variant. To estimate the variability of yielding of the analyzed wheat cultivars at particular locations, multidimensional methods of statistical analysis for repeated experiments were applied. High yields as well as level of adaptation degree found for Boomer and Rapsodia indicate that these particular cultivars should be recommended for growing in the standard tillage mode. On the other hand, cultivars Finezja and Tonacja displayed low and uneven yielding values in both cultivation systems. The genotype-environment interaction revealed that the choice of cultivars for growing in the territories of the voivodeships of Opole and Silesia should depend on the environmental microvariability, which is determined by the edaphic and climatic conditions prevailing at a given site.