Problematyka wschodniopruska w kontekście polskich dążeń niepodległościowych na łamach „Komunikatów Mazursko-Warmińskich” w latach 1990–2000

Poland’s strive for independence – ultimately regained in 1918 – naturally touched upon the issue of East Prussia, which was ruled by Germany. The peculiar region was characterised by a political, geopolitical, social and religious diversity. In the years 1990–2000 (i.e. after the transformation of Poland’s one-party political system into a multi-party one in 1989), publications concerning East Prussia appeared in the Polish scholarly press. The aim of the article is to describe and analyse a selection of five texts taken from the quarterly journal Komunikaty Mazursko- Warmińskie (literally: “Messages from Masuria and Warmia”), which deals with the history of North-East Poland. The journal is released by Towarzystwo Badań Naukowych i Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie (literally: “Wojciech Kętrzyński Scholarly Studies Society and Scholarly Studies Centre”). The source material recreates the political thrust of East Prussia, mentions the role of media and shows that the region had a special place in the life and artistic activity of acknowledged Polish scholars and politicians such as Bolesław Limanowski. The author of this study believes emphasising the importance of East Prussia in Poland’s reclamation of independence gains significance in 2018 – the hundredth anniversary of this event.

Polskie starania o niepodległość, odzyskaną ostateczne w 1918 r., nie mogły pominąć kwestii Prus Wschodnich – regionu znajdującego się pod rządami niemieckimi, specyficznego i złożonego pod względami: politycznym, geopolitycznym, społecznym oraz wyznaniowym. W latach 1990–2000, a więc po 1989 roku, kiedy to w Polsce zmienił się ustrój polityczny z jednopartyjnego na wielopartyjny, w prasie naukowej ukazywały się publikacje traktujące o Prusach Wschodnich. Artykuł ten podejmuje próbę omówienia i przeanalizowania pięciu tekstów o tej tematyce, opublikowanych w „Komunikatach Mazursko Warmińskich” – kwartalniku naukowym Towarzystwa Badań Naukowych i Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, poświęconych przeszłości ziem Polski północno- wschodniej. Odtwarzają one ówczesną myśl polityczną, wspominają o roli mediów i pokazują, że Prusy Wschodnie były obecne w życiu i twórczości wybitnych postaci polskiego życia naukowego i politycznego, takich jak np. Bolesław Limanowski. Przywołanie znaczenia Prus Wschodnich w procesie odzyskiwania przez Polskę niepodległości wydaje się autorce cenne zwłaszcza w roku 2018, w którym obchodzona jest setna rocznica tego wydarzenia.