Wskaźniki ichtiofauny w ocenie stanu środowiska morskiego.

Ryby są jednym z bioindykatorów używanych do oceny stanu środowiska morskiego. Zbiorowiska ryb podlegają szerokiemu zakresowi presji antropogenicznych, które mogą zmieniać ich strukturę. Analizy różnorodnych metryk opisujących strukturę ichtiofauny mogą być zatem podstawą do ewaluacji jakości ekosystemów wodnych. Trwające działania związane z wdrożeniem zapisów Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz Ramowej Dyrektywy do spraw Strategii Morskiej wymagają kontynuowania prac nad testowaniem wskaźników ichtiofauny. W prezentowanych badaniach zostały wykorzystane dane monitoringowe pochodzące z połowów badawczych zrealizowanych włokiem dennym w ramach programu Baltic International Trawl Survey w latach 2001-2016 oraz modelowe dane przestrzenne odnoszące się do wybranych czynników środowiskowych i nakładu połowowego. Analiza redundancji (RDA) została wykorzystana w celu zbadania zmienności w wartościach wskaźników, biorąc pod uwagę przestrzenne zróżnicowanie czynników środowiskowych i presji połowowej. Metody regresji liniowej posłużyły do oceny istotności trendów w seriach czasowych reprezentujących wartości metryk obliczonych dla poszczególnych lat. Uzyskane wyniki wykazały wysoką korelację niektórych wskaźników i efekt maskowania wpływu presji połowowej przez czynniki naturalne. Analiza RDA wykazała ponadto wysoki poziom niewyjaśnionej przez model zmienności, sugerując, że na wartości metryk mają wpływ również inne czynniki, nieuwzględnione w prezentowanych badaniach. Wyniki analizy regresji wykazały istotny statystycznie trend w wartości niektórych wskaźników w rozpatrywanym okresie. Niniejsza praca jest podstawą do dalszego testowania indeksów opartych na zbiorowiskach ryb oraz stanowi wkład w dyskusję związaną z trudnościami metodycznymi w odseparowaniu wpływu czynników naturalnych od reakcji wywołanej presją człowieka w procesie testowania wskaźników ichtiofauny.

Fish communities are one of the bioindicators used to assess the status of the marine environment. Ichthyofaunal assemblages are influenced by a broad range of anthropogenic pressures, which can change their structure. The analysis of different metrics that describe this structure may be applied as a basis for evaluation of aquatic ecosystem quality. Recent actions carried out in order to implement the Water Framework Directive and the Marine Strategy Framework Directive require further works on fish indicators testing. Catch data from bottom trawls conducted during Baltic International Trawl Surveys in the years 2001-2016 and spatial data referring to the modelled environmental drivers and fishing efforts were used in the study. The analysis of redundancy (RDA) was used to investigate spatial patterns in the metrics values, taking into account environmental variables and the proxy of the fishing pressure. Furthermore, in order to evaluate time-trends in the calculated metrics linear regression methods were applied. Results of RDA pointed out high correlation of few indices and the masking effect of natural factors on metrics variation induced by fishing pressure. Moreover, RDA indicated high level of unexplained variance in the model, suggesting other sources of fish indicators variability. The obtained results of linear regression analysis showed statistically significant trends for some metrics in the considered period. This work provides the basis for further testing of selected ichthyofaunal metrics on time-varying levels of anthropogenic pressures and demonstrates difficulties in separating impacts of natural factors and human-related stressors during the process of indicator testing.