Superprezydencjalizm jako odrębny system polityczno-prawny

The classical typology distinguishes three models of sharing state power: parliamentarism, semi-presidentialism, and presidentialism. Distinctive features concern the position of main state organs and mutual relations between the legislature and executive bodies. The following paper argues in favor of enriching such classification by distinguishing superpresidentialism. It confirms that there is a group of political systems that do not fit traditional typology, combining some features of the semi-presidentialism and presidentialism. The core feature of the superpresidentialism is the domination of the President over the political system, its leading position in exercising power, control over the government, significant competences towards legislature and judiciary. The content of the superpresidentialism is discussed basing on the example of Central Asian republics.

Klasyczna typologia wyróżnia trzy główne modele rządów: parlamentaryzm, półprezydencjalizm, prezydencjalizm. Differentia specifica polegają na innych konstrukcjach prawnych głównych organów władzy publicznej, w tym relacji wzajemnych pomiędzy legislatywą a egzekutywą. Celem niniejszego artykułu jest uzasadnienie tezy o celowości wzbogacenia istniejącej typologii o kategorię superprezydencjalizmu. Wskazano na istnienie grupy ustrojów polityczno-prawnych, które nie mieszczą się w tradycyjnych ramach, czerpiąc zarówno z ustroju prezydenckiego, jak i semiprezydenckiego. Jego istotą jest dominacja instytucji prezydenta nad pozostałymi organami władzy, jego znacząca rola w zakresie egzekutywy, mimo że bezpośrednio nie kieruje rządem, a także uprawnienia wobec legislatywy i judykatywy. Omówienia treści superprezydencjalizmu dokonano na podstawie analizy ustrojów państwowych postradzieckich republik Azji Środkowej.