Changes in mercury content in waters of the Narew River and some of its tributaries

Although some small amounts of mercury in surface water come from natural environment, much higher quantities originate from anthropogenic sources, including industry and agriculture. Mercury readily accumulates in bottom sediments, from which it can return to water, which can be a serious cause of mercury pollution even after other mercury sources are removed from a river’s drainage basin. Concentration of mercury was examined in river waters flowing from basins characterised by different land use and population density. Samples of water were collected from two right tributaries of the Narew River, called the Pisa and the Biebrza, and at six sites in the middle section of the main river. The areas drained by these three rivers lie within the ecosystem known as the Green Lungs of Poland. It was found that the average mercury concentration in the waters of the Narew and its tributaries ranged between 0.3 and 0.9 pg dm-3, being only slightly higher than the concentrations typical of unpolluted territories. The highest mercury content occurred in spring and in the waters from agricultural-forested basins with large towns. Changes in the mercury outflow were associated with accumulation of household pollutants downstream, atmospheric conditions as well as the content of organic matter and suspended solids in the river waters. Low concentration of mineral suspension and organic substance carried by the Pisa River significantly depressed the mercury content in the water of this river. In the Biebrza River, the concentration of both organic and mineral substance was directly proportional to the content of mercury.

Niewielkie ilości rtęci w wodach powierzchniowych pochodzą ze źródeł przyrodniczych. Wielokrotnie więcej tego metalu pochodzi ze źródeł antropogenicznych, w tym z przemysłu i rolnictwa. Rtęć łatwo gromadzi się w osadach, skąd może powracać do wód, co może stać się istotnym jej źródłem po usunięciu zagrożeń w zlewni. Badano zawartość rtęci w wodach rzecznych odpływających ze zlewni o zróżnicowanym użytkowaniu i zaludnieniu. Próbki wody pobrano z dwóch prawostronnych dopływów Narwi, tj.: Pisy i Biebrzy, oraz w sześciu punktach środkowego odcinka rzeki głównej. Tereny odwadniane przez badane cieki położone są w zasięgu ekosystemu „zielonych płuc” Polski. Stwierdzono, że średnie stężenie rtęci w wodach Narwi i jej dopływów mieściło się w granicach od 0,3 do 0,9 pg dm-3 i były niewiele wyższe od stężeń charakterystycznych dla obszarów niezanieczyszczonych. Najwyższe stężenie rtęci wykazano wiosną w wodach ze zlewni rolniczo-leśnych z dużymi ośrodkami miejskimi. Średni roczny odpływ rtęci wyniósł 0,3-3,3 g z 1 ha, średnio ok. 1 g z 1 ha zlewni. Na różnice w odpływie rtęci miały wpływ kumulacja zanieczyszczeń bytowych z biegiem rzeki, warunki atmosferyczne oraz zawartość materii organicznej i zawiesin w wodach rzecznych. Niska zawartość zawiesiny mineralnej i substancji organicznej w wodach Narwi nie wpływała istotnie na stężenia Hg. Stwierdzono, że mineralna część substancji niesionych wodami Pisy miała istotny wpływ na obniżenie stężenia rtęci w wodzie tej rzeki. W wodach Biebrzy zarówno stężenia substancji organicznych, jak i mineralnych wykazywały wprost proporcjonalną zależność w stosunku do zawartości rtęci.