Wartość dowodowa wyjaśnień tzw. „małego świadka koronnego”

Opracowanie dotyczy oceny wartości dowodowej wyjaśnień tzw. „małego świadka koronnego” – instytucji wprowadzonej do polskiego prawa karnego w kodeksie karnym z 1997 r., a następnie w kodeksie karnym skarbowym z 1999 r., która od początku aż do chwili obecnej nieprzerwanie budzi kontrowersje i stwarza niemałe problemy interpretacyjne. Dowody osobowe nadal odgrywają kluczową rolę w procesie karnym, i z tego powodu wydaje się, że zasadne jest dokonanie analizy istniejących rozwiązań prawnych, z uwzględnieniem dorobku doktryny i judykatury, pod kątem próby oceny wartości dowodowej wyjaśnień tzw. „małego świadka koronnego”. Skoro mamy do czynienia z bezpośrednim uczestnikiem przestępstwa (współsprawcą), to przy jego szczerej współpracy, w zamian za – obligatoryjne w ujęciu art. 60 § 3 k.k. oraz art. 36 § 3 k.k.s. lub fakultatywne w ujęciu art. 60 § 4 k.k. – nadzwyczajne złagodzenie kary, składane wyjaśnienia mogą być wartościowym dowodem. W systemie polskiego prawa karnego obowiązuje swobodna ocena dowodów wyrażona w art. 7 k.p.k., i wyjaśnienia tzw. „małego świadka koronnego” mogą być wystarczającym dowodem oskarżenia, niemniej jednak, o ile to możliwe, należy weryfikować ujawniane przez sprawcę informacje przy pomocy innych dowodów. W realizacji oceny wartości dowodowej takich wyjaśnień zalecana jest wyjątkowa ostrożność.

The study focuses on the assessment of the evidential value of the testimony of the socalled “key witness in sua causa” in the Polish criminal law. Since its introduction into the Penal Code of 1997, and subsequently into the Fiscal Penal Code of 1999, the institution of the “key witness in sua causa” have continually raised controversies and created considerable interpretational problems. As personal evidence still plays a key role in the criminal trial, it seems reasonable to analyse existing legal solutions, including the achievements of doctrine and judiciary, in attempt to assess the evidential value of the testimony of the so-called “key witness in sua causa”. Since we are dealing with a direct participant in crime, the accomplice’s sincere cooperation and submitted testimony can be a valuable evidence in return for the extraordinary mitigation of penalty which is obligatory in terms of the Articles 60 § 3 and 36 § 3 of the Penal Code or optional in terms of Article 60 § 4 of the Penal Code. Free evaluation of the evidence expressed in Article 7 of the Penal Code, and explanation of the “key witness in sua causa” may be sufficient evidence for the prosecution, however, if possible, the information disclosed by the perpetrator should be verified by means of other evidence. In the assessment of the evidential value of such testimony, extreme caution is advised.