Zachowania zdrowotne młodzieży gimnazjalnej na przykładzie środowiska miejskiego i wiejskiego Część I. Palenie tytoniu i spożywanie napojów alkoholowych

INTRODUCTION Adolescents are particularly vulnerable to threats and temptations arising from the surrounding world. Lack of perspectives for the utilization of free-of-school time may result in many negative behaviors, like smoking and alcoholism. The aim of the study was an analysis of selected salubrious behaviour of the secondary schools’ pupils, identifi cation of the diff erences in occurrence of this behavior between the adolescents from the city and the country and estimation which sociological factors infl uenced the occurrence of the analysed behavior. MATERIAL AND METHODS The research tool was an author questionnaire conducted among 167 pupils of the secondary schools in Tarnowskie Góry and Boronów. Part I included questions referring to socio-economic status, the next parts referred to the occurrence of smoking and drinking alcohol. RESULTS The problem of smoking concerns 30% of the surveyed adolescents. In the city the percentage was 31 including more boys than girls, whereas in the country smoke 10% of the tested including more girls. 30% of the examined adolescents admitted to drinking alcohol. Alcohol had been drunk by more pupils from the city (28%) than from the country (14%). More boys drank alcohol in the city milieu whereas the comparable percent of boys and girls in the country. CONCLUSIONS Smoking cigarettes and drinking alcohol was the common phenomenon in the milieu of the tested secondary schools’ adolescents. Differences had been discovered in the frequency of occurrence of that behaviour between the pupils living in the city and in the country. The factor significantly determining the occurrence of the discussed behaviour was the family structure.

WSTĘP Młodzież jest grupą szczególnie narażoną na zagrożenia i pokusy płynące z otaczającego świata. Brak perspektyw i warunków do zużytkowania czasu pozaszkolnego skutkować może szerzeniem się wielu negatywnych zachowań, jak nikotynizm czy alkoholizm. Celem badania była analiza wybranych zachowań zdrowotnych gimnazjalistów, identyfi kacja różnic w występowaniu tych zachowań między młodzieżą zamieszkałą na wsi i w mieście oraz ocena zależności między czynnikami socjologicznymi a występowaniem analizowanych zachowań. MATERIAŁ I METODY Materiał badawczy stanowiło 167 uczniów uczęszczających do szkół gimnazjalnych w Tarnowskich Górach i w Boronowie. Narzędziem badawczym był autorski kwestionariusz wywiadu. I część zawierała pytania dotyczące statusu społeczno-ekonomicznego ankietowanych, kolejne części dotyczyły występowania wśród młodzieży wybranych zachowań, tj. palenia papierosów, spożywania alkoholu. WYNIKI Problem palenia papierosów dotyczy 30% ankietowanej młodzieży. Spośród osób zamieszkałych w mieście obecnie pali papierosy 31% osób, w tym więcej chłopców niż dziewcząt, z kolei wśród mieszkających na wsi 10% badanych, z czego więcej dziewcząt niż chłopców. Do spożywania alkoholu przyznało się 30% ankietowanej młodzieży. Alkohol spożywa więcej osób zamieszkałych w mieście (28%), niż zamieszkałych na wsi (14%). Spośród osób, które mieszkają w mieście, alkohol spożywa więcej chłopców, natomiast wśród mieszkańców wsi porównywalny był odsetek chłopców i dziewcząt. WNIOSKI Palenie tytoniu i spożywanie alkoholu jest zjawiskiem powszechnym w środowisku badanej młodzieży gimnazjalnej, przy czym stwierdzono różnice w częstości występowania tych zachowań między uczniami zamieszkałymi na wsi i w mieście. Czynnikiem determinującym występowanie omawianych zachowań jest struktura rodziny.